Kapag ang iyong aso ay malapit nang manganak, mahalaga na ikaw ay handa upang matiyak ang kanyang kaligtasan at ng kanyang mga magiging tuta. Ang tamang pag-aalaga at pag-alam sa mga senyales ng panganganak ay makatutulong upang maiwasan ang komplikasyon. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga palatandaan ng nalalapit na panganganak, paghahanda bago manganak, tamang pag-aalaga habang nanganganak, at mga hakbang pagkatapos manganak.
Mga Palatandaan na Malapit nang Manganak ang Aso
Upang matukoy kung malapit nang manganak ang iyong aso, narito ang ilang mga palatandaan na dapat mong bantayan.
Pagbabago sa Ugali
Maaaring maging mas malambing o mas tahimik ang aso.
Posibleng makaranas siya ng pagkabalisa o pag-iwas sa ibang tao.
Paghanap ng Pugad (Nesting Behavior)
Karaniwang naghahanap ng tahimik at komportableng lugar ang aso kung saan siya maaaring manganak.
Maaaring maghukay sa sahig o sa kanyang higaan bilang paghahanda.
Pagbaba ng Temperatura
Ang normal na temperatura ng aso ay nasa 37.5°C hanggang 39°C. Kapag bumaba ito sa 36°C hanggang 37°C, malapit na siyang manganak sa loob ng 24 oras.
Pagtigil sa Pagkain
Maaaring mawalan ng gana sa pagkain ang aso 12-24 oras bago manganak.
Paglabas ng Mucus Plug
Isang malinaw o bahagyang madilaw na discharge ang maaaring lumabas, na senyales na malapit nang magsimula ang panganganak.
Pagkapansin-pansin ng Pag-ikot at Pagkabalisa
Magpapakita ang aso ng pagiging restless, maglalakad-lakad, at madalas maghiga at bumangon.
Paghahanda Bago Manganak ang Aso
Upang matiyak ang maayos na panganganak ng aso, mahalagang maghanda ng maaga. Narito ang mga hakbang na dapat gawin.
Gumawa ng Whelping Box (Lugar ng Panganganak)
-Maghanda ng maluwag, malinis, at tahimik na lugar kung saan maaaring manganak ang aso.
-Siguraduhing may sapat na espasyo para sa ina at sa mga magiging tuta.
-Maglagay ng malambot na tela o kumot upang magbigay ng init at ginhawa.
Mga Kagamitang Dapat Ihanda
Malinis na tuwalya o tela – Para punasan at linisin ang mga bagong silang na tuta.
Gunting at sinulid – Para sa pagputol ng umbilical cord kung kinakailangan.
Iodine o Betadine – Para disimpektahin ang pusod ng tuta.
Thermometer – Para sukatin ang temperatura ng aso.
Notebook at Ballpen – Para itala ang oras ng kapanganakan ng bawat tuta at iba pang mahahalagang detalye.
Konsultasyon sa Beterinaryo
Magpakonsulta sa beterinaryo bago ang tinatayang araw ng panganganak upang matiyak na handa ang iyong aso.
Alamin ang mga senyales ng komplikasyon na nangangailangan ng agarang tulong medikal.
Ano ang Gagawin Habang Nanganganak ang Aso?
Kapag nagsimula na ang panganganak, mahalagang manatiling kalmado at maging alerto. Narito ang mga hakbang sa tamang pangangalaga:
- Pagmamasid sa Unang Yugto ng Panganganak (Stage 1: Pre-Labor)
- Tumatagal ito ng 6 hanggang 12 oras. Sa yugtong ito, makakaranas ang aso ng mild contractions at magiging balisa.
- Bantayan ang kanyang temperatura at pag-uugali.
- Aktwal na Panganganak (Stage 2: Active Labor)
- Sa puntong ito, nagsisimula nang lumabas ang mga tuta.
- Karaniwan, ang bawat tuta ay lalabas sa loob ng 30 hanggang 60 minuto.
- Kung hindi mailabas ang isang tuta sa loob ng 2 oras, tumawag agad sa beterinaryo.
- Paglinis at Pagputol ng Umbilical Cord
- Karaniwan, inaayos ng ina ang mga tuta sa pamamagitan ng pagdila sa kanila upang linisin at putulin ang pusod.
- Kung hindi ito nagawa ng ina, gamitin ang malinis na tela upang punasan ang tuta at tiyaking humihinga ito.
- Itali ang umbilical cord mga 2-3 cm mula sa tiyan ng tuta gamit ang sinulid at gupitin ito gamit ang sterile na gunting.
- Paglabas ng Inunan (Placenta)
- Ang bawat tuta ay may kasamang placenta.
- Siguraduhing lumabas ang lahat ng placenta. Kung may natira sa loob, maaaring magdulot ito ng impeksyon.
Pag-aalaga sa Aso at sa mga Bagong Silang na Tuta
Matapos manganak ang aso, kinakailangan ng wastong pag-aalaga upang matiyak ang kalusugan ng ina at mga tuta.
- Pagpapasuso (Nursing)
- Siguraduhing makadede ang mga tuta sa loob ng unang oras. Ang unang gatas (colostrum) ay mahalaga sa pagpapalakas ng kanilang resistensya.
- Pag-iingat sa Kalinisan
- Panatilihing malinis at tuyo ang whelping box.
- Palitan ang mga kumot kung kinakailangan upang maiwasan ang impeksyon.
- Pagsubaybay sa Kalusugan ng Ina at Tuta
- Tiyaking maayos ang kalagayan ng ina—hindi siya labis na pagod, may gana sa pagkain, at walang senyales ng impeksyon.
- Tignan kung may mahinang tuta at tulungan itong makadede.
- Regular na Pagpapasuri sa Beterinaryo
- Magpatingin sa beterinaryo pagkatapos ng panganganak upang matiyak na walang naiwan na placenta o may impeksiyon ang aso.
5. Kailan Dapat Tumawag ng Beterinaryo?
Tumawag ng beterinaryo kung:
- Wala pang lumalabas na tuta matapos ang 2 oras ng matinding paghilab.
- May matinding pagdurugo na tumatagal ng higit sa 24 oras.
- May hindi magandang amoy mula sa ari ng aso na maaaring senyales ng impeksiyon.
- May mga tuta na hindi makahinga o hindi dinedede ang ina.
Konklusyon
Ang panganganak ng aso ay isang mahalagang proseso na nangangailangan ng tamang kaalaman at preparasyon. Sa pamamagitan ng tamang pagmamasid sa mga senyales ng panganganak, paghahanda ng lugar ng panganganak, at maingat na pag-aalaga sa ina at sa mga tuta, masisiguro mong magiging ligtas at maayos ang kanilang kalagayan. Huwag mag-atubiling humingi ng tulong sa beterinaryo kung may anumang komplikasyon upang matiyak ang kaligtasan ng iyong alaga.
Iba pang mga babasahin
Ilang months bago mabuntis ang aso?
