Nakamamatay ba ang Vetsin sa Aso?

Ang vetsin, o monosodium glutamate (MSG), ay isang uri ng flavor enhancer na karaniwang ginagamit sa mga lutong pagkain upang palakasin ang lasa. Sa kabila ng matagal nang usapan tungkol sa epekto nito sa kalusugan ng tao, maraming nag-aalala rin kung ito ay ligtas para sa mga alagang hayop, lalo na sa mga aso. Kaya’t mahalagang masusing talakayin kung ang vetsin ba ay maaaring makalason, o mas masahol pa, ay makamatay sa ating mga alaga.

Ano ang Vetsin (MSG)?

Ang MSG ay isang sodium salt ng glutamic acid, isang natural na amino acid na makikita rin sa mga pagkain tulad ng kamatis, keso, at karne. Sa kanyang purified form, ginagamit ito sa mga produktong instant noodles, chips, sauces, at frozen meals upang mapalakas ang “umami” taste. Sa mga tao, may ilang nagsasabing nakakaranas sila ng side effects gaya ng pananakit ng ulo, pero sa kabuuan, kinikilala itong ligtas sa tamang dami. Subalit, ang mga hayop, lalo na ang mga aso, ay may ibang uri ng metabolic system, kaya iba rin ang kanilang reaksyon sa ilang sangkap na karaniwang ligtas sa tao.

Paano Nakaaapekto ang Vetsin sa Aso?

Ang sistemang panunaw at metabolic rate ng aso ay sensitibo kumpara sa tao. Kahit ang simpleng pagkain tulad ng tsokolate o ubas ay delikado sa kanila, kaya’t hindi rin malayong maging mapanganib ang vetsin kung ito ay naibigay sa mataas na dami.

Kapag maliit lamang ang nakain ng aso, tulad ng nalasahan niya mula sa isang butil ng chips o bahagyang sabaw na may MSG, ang epekto ay madalas na hindi agad-agad mapapansin. Maaaring makaranas ng minor symptoms tulad ng pananabik sa tubig, pagsusuka, o pananakit ng tiyan. Subalit, sa mga mas sensitibong aso, kahit maliit na dosis ay maaaring magdulot ng mas matinding epekto.

Kung malakihan ang nakain, halimbawa’y buong pagkain na may mataas na konsentrasyon ng vetsin, maaaring makaranas ang aso ng tinatawag na excitotoxicity. Ang glutamate, kapag naging labis sa katawan, ay maaaring maging toxic sa nervous system ng hayop. Maaaring magsimula sa kombulsyon, labis na kalituhan, hirap sa paghinga, at pagkaparalisa. Ito ay dahil sa sobrang stimulation ng mga nerve cells, na nagreresulta sa kanilang pagkamatay.

Sintomas ng Pagkalason sa Vetsin

Narito ang ilan sa mga sintomas na maaaring ipakita ng isang asong nakalulon ng mataas na dosis ng vetsin:

Matinding paglalaway
Pagsusuka
Diarrhea
Panghihina ng katawan
Kombulsyon
Paminsan-minsang pag-ungol o pag-iyak dahil sa sakit
Hirap sa paghinga
Kawalan ng gana sa pagkain
Pagkawala ng koordinasyon

Ang mga sintomas na ito ay maaaring magpakita sa loob ng 30 minuto hanggang 2 oras mula sa pagkakakain ng vetsin. Sa matitinding kaso, lalo na kung hindi agad nagamot, maaari itong mauwi sa coma o kamatayan.

Nakamamatay ba talaga ito?

Ang simpleng sagot ay oo, posible itong ikamatay ng aso, lalo na kung:

Napakabata pa ng alaga (puppy)
May kasalukuyang karamdaman tulad ng sakit sa atay, bato, o puso
Malaki ang dami ng vetsin na nakain
May allergy ang aso sa glutamate o may neurological sensitivity

Ayon sa ilang veterinary toxicology references, hindi itinuturing ang MSG bilang “high-risk poison” para sa mga aso sa maliit na dami. Ngunit hindi rin ito ligtas kung madalas o malakihan ang konsumo. Ang epekto ay depende sa dami, kalagayan ng katawan ng aso, at kung gaano kabilis itong matugunan.

Ano ang Dapat Gawin Kung Nakalunok ng Vetsin ang Aso?

Kung pinaghihinalaang kumain ng vetsin ang iyong aso, agad na:

Tawagan ang veterinarian upang maibigay ang tamang payo.
I-obserbahan ang sintomas, lalo na kung nagsimula na itong magsuka, magdiarrhea, o magpakita ng panlalambot.
Huwag bigyan ng gamot o pagkain nang walang payo ng beterinaryo.

Kung mabilis na madala ang aso sa vet sa loob ng unang 1–2 oras, maaari itong masalba gamit ang activated charcoal o intravenous fluids na tumutulong para mailabas ang lason sa katawan.

Paano Maiiwasan?

Huwag bigyan ng tirang pagkain mula sa hapag, lalo na kung hindi mo sigurado kung ito ay may MSG.
Iwasan ang instant noodles, processed food, at chichirya bilang treats sa aso.
Itago ang pagkain na may sangkap na vetsin sa hindi nila maaabot.
Magbasa ng labels kung may binibiling dog food o treat, bagaman bihira naman itong maglaman ng MSG.

Ligtas ba ang Lahat ng Luto Para sa Tao sa mga Aso?

Hindi lahat ng kinakain natin ay ligtas para sa kanila. Bukod sa vetsin, may iba pang sangkap sa pagkain natin na mapanganib sa mga alagang aso tulad ng:

Sibuyas at bawang – nakakalason sa red blood cells ng aso.
Chocolate – may theobromine na delikado sa puso.
Alak at kape – nakaaapekto sa nervous system.
Grapes at raisins – maaaring magdulot ng kidney failure.

Kaya kahit maliit lang ang dami ng MSG o iba pang sangkap, kapag pinagsama-sama ay maaaring makasama sa kalusugan ng alaga.

Konklusyon

Ang vetsin o monosodium glutamate ay hindi agad-agad nakamamatay sa aso kung maliit lang ang nainom o nakain, ngunit maaari itong maging delikado sa mas mataas na dami, lalo na kung hindi agad naaksyunan. Ang mga alagang hayop ay may mas sensitibong sistema kaysa sa tao, kaya’t hindi dapat ipagsawalang-bahala ang pagbibigay sa kanila ng pagkain na hindi para sa kanila. Ang simpleng “paglalaway” o “pagiging matamlay” matapos kumain ng pagkaing may vetsin ay maaaring maging simula ng mas seryosong problema. Kaya bilang responsable at mapagkalingang pet owner, pinakamainam pa rin ang pagbibigay lamang ng pagkaing ligtas at inirerekomenda para sa mga aso. Sa ganitong paraan, napapanatili hindi lang ang kanilang kalusugan kundi pati ang kanilang masayang buhay sa piling natin.